سیستم ترمز بادی یکی از پیچیده‌ترین و کارآمدترین سیستم‌های ترمز برای خودروهای سنگین مانند کامیون‌ها و اتوبوس‌ها است. این سیستم به دلیل قابلیت ایجاد نیروی ترمز قوی و پایدار، در شرایط مختلف جاده‌ای و بارهای سنگین، مورد استفاده گسترده قرار می‌گیرد. اجزای مختلف این سیستم، هر یک نقش حیاتی در عملکرد صحیح و ایمن ترمزها دارند. از کمپرسورهای تولیدکننده هوای فشرده گرفته تا فیلترهای خشک کن که هوا را تصفیه و رطوبت‌زدایی می‌کنند.
هر قطعه به نحوی در تضمین کارایی و طول عمر سیستم نقش دارد. در این مقاله، به بررسی اجزای مختلف سیستم ترمز بادی، عملکرد هر یک و اهمیت آنها در حفظ ایمنی و کارایی وسیله نقلیه می پردازیم. با درک بهتر این اجزا و نقش هر یک، می‌توان به نگهداری بهتر و استفاده بهینه‌تر از سیستم ترمز بادی پرداخت و از وقوع مشکلات و خرابی‌های ناگهانی جلوگیری کرد.
کمپرسور
یک از قطعات مهم در ترمز بادی ماشین، کمپرسور می باشد که تولید و تامین هوای فشرده را انجام می دهد. این هوای فشرده در عملکرد درست و صحیح سیستم ترمز بادی استفاده می شود. کمپرسور وظایف مختلفی دارد که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ایجاد هوای فشرده
کمپرسور هوای موجود در محیط را می کشد و آن را فشرده می کند و سپس هوای فشرده شده را به سیستم ترمز بادی منتقل می کند.
ذخیره سازی هوا
هوای فشرده شده توسط کمپرسور در مخازنی به منظور ذخیره سازی هوا جمع آوری می شود. این مخازن، به عنوان منبعی از هوای فشرده برای سیستم ترمز بادی عمل می کند.
فشار مناسب
یکی دیگر از وظایف کمپرسور، بررسی فشار هوای ذخیره شده است که در صورت نیاز، هوا را مجددا فشرده کند تا فشار مورد نیاز برای عملکرد صحیح ترمزها میسر باشد.
تامین هوای مورد نیاز ترمز ها
زمانی که راننده کامیون اقدام به ترمز می کند، هوای فشرده از مخازن، به سمت مکانیزم های ترمز ارسال می شود و این هوای ارسال شده باعث فعال شدن مکانیزم های ترمز و ایجاد نیروی مورد نیاز برای توقف وسیه نقلیه می شود.
کنترل رطوبت و آلودگی
برخی از کمپرسور ها مجهز به سیستمی هستند که به آنها این امکان را می دهد تا رطوبت و آلودگی ها را جداسازی کنند تا هوایی که وارد سیستم ترمز می شود بدون رطوبت و ذرات آلوده باشد تا از خزابی و کاهش کارایی سیستم جلوگیری شود.
بوستر ترمز
یکی دیگر از قطعات مهم در سیستم ترمز بادی ماشین، که در افزایش نیروی ترمز و کاهش نیروی لازم برای فشار دادن پدال ترمز توسط راننده دارد، بوستر ترمز است. از جمله عملکرد های بوستر ترمز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تقویت نیروی ترمز
بوستر ترمز (تقویت کننده ترمز) با استفاده ازهوای فشرده شده توسط کمپرسور، باعث تقویت نیروی ترمزی که از سمت راننده اعمال می شود دارد. افزایش نیرو توسط بوستر باعث می شود راننده با نیروی کمتری بتواند ترمز های خود را فعال کند.
عملکرد بوستر ترمز
زمانی که راننده اقدام به ترمز می کند، دریچه ای باز شده و هوای فشرده شده را وارد بوستر می کند. این هوا به دیافراگم بوستر فشار می آورد و باعث حرکت یک پیستون یا میله در داخل بوستر می شود. این پیستون به نوبه خود نیروی ترمزی را به سیستم هیدرولیکی ترمز منتقل می‌کند.
بوستر ترمز به دلیل افزایش نیروی ترمزی، باعث بهبود عملکرد ترمزها و افزایش اعتماد به نفس راننده در زمان‌های ترمزگیری میشود و نیروی لازم برای فشار دادن پدال ترمز به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، که این موضوع باعث کاهش خستگی راننده به ویژه در سفرهای طولانی یا در شرایط ترافیکی سنگین میشود.
جغجغه ترمز (ترمز دستی جغجغه ای یا تنظیم کننده خودکار)
یک دیگر از اجزای مهم سیستم ترمز بادی ماشین جغجغه ترمز (ترمز دستی جغجغه ای یا تنظیم کننده خودکار) است که نقش مهمی در تنظیم و حفظ فاصله مناسب بین لنت های ترمز و درام ترمز دارد. جغجغه ترمز فاصله بین کفشک‌ها و کاسه ترمز را تنظیم می‌کند. با حرکت این قطعه، میل بادامک نیز به حرکت درمی‌آید و باعث باز شدن کفشک‌ها میشود. این قطعه در ترمز های ماسه ای ماشین های سنگین از قبیل کامیون ها و اتوبوس ها استفاده میشود. جغجغه ترمز کارایی خاصی دارد که به شرح زیر است:
تنظیم فاصله بین لنت ها و درام به صورت خودکار
با گذر زمان و استفاده زیاد از ترمز ها، لنت های ترمز دچار ساییدگی می شود و فاصله بین لنت ها و درام افزایش می یابد. جغجغه ترمز به طور خودکار این فاصله را تنظیم می کند تا ترمز ها همیشه به درستی نقش خود را ایفا کنند.
با تنظیم فاصله لنت ها و درام، جغجغه ترمز سیستم ترمز را همیشه در شزایط بهینه حفظ می کند. این امر باعث می شود ایمنی خودرو افزایش پیدا کنند. با جغجغه ترمز، دیگر نیازی به تنظیم دستی فاصله بین لنت ها یا درام نیست و این قطعه این کار را به صورت خودکار انجام می دهد.
فیلتر خشک کن
فیلتر خشک کن از دیگر از قطعات مهم در سیستم ترمز بادی میباشد که نقش مهمی در تصفیه و حذف رطوبت و آلودگی‌های هوا قبل از ورود به سیستم ترمز دارد. این قطعه برای حفظ کارایی و طول عمر سیستم حیاتی است. این قطعه با جذب و جدا کردن رطوبت و ذرات آلوده، از ورود آنها به سیستم جلوگیری می‌کند و مانع یخ‌زدگی، خوردگی و آسیب به قطعات داخلی میشود.
علاوه بر آن، با تامین هوای خشک و تمیز، عملکرد بهینه ترمزها را تضمین کرده و نیاز به تعمیرات مکرر را کاهش می‌دهد. به این ترتیب، فیلتر خشک کن به افزایش عمر مفید قطعات و بهبود عملکرد ترمز در شرایط مختلف کمک می‌کند.
